ქართველოლოგი ”ქართველოლოგი” ორენოვანი (ქართული და ინგლისური), რეცენზირებადი, პროფესიული და აკადემიური ჟურნალია. მოიცავს ქართველოლოგიური მეცნიერების ყველა სფეროს. ქართველოლოგიის დარგში მეცნიერული სიახლეების დანერგვასთან ერთად მიზნად ისახავს ქართველ მკვლევართა ნერკვევების პოპულარიზაციას საერთაშორისო დონეზე და საზღვარგარეთული ქართველოლოგიური მეცნიერების გავრცელებას ქართულ სამეცნიერო წრეებში. ჟურნალი ”ქართველოლოგი” წელიწადში ორჯერ გამოდის როგორც ბეჭდური, ასევე ელექტრონული სახით. 1993-2009 წლებში იგი მხოლოდ ბეჭდურად გამოდიოდა (NN 1-15). გამომცემელია ”ქართველოლოგიური სკოლის ცენტრი” (თსუ), ფინანსური მხარდამჭერი - ”ქართველოლოგიური სკოლის ფონდი.” 2011-2013 წლებში ჟურნალი ფინანსდება შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის გრანტით. |
რუსთველური მხატვრული სახე შექსპირის ციმბელინში
შექსპირის ციმბელინში, რომლის ერთი უმნიშვნელოვანესი სიუჟეტური წყარო ვეფხისტყაოსნისეული ნესტანისა და ტარიელის რომანია, შეინიშნება რუსთველური მხატვრული სახეების ტრანსფორმირებაც. კერძოდ, ნესტანის ცნობილი მეტაფორული სიტყვები: „ტანი კალმად მაქვს, კალამი ნაღველსა ამონაწები“ ასევე მხატვრულ სახედაა გადატანილი შექსპირის მიერ. უცხოეთში გაძევებული შეყვარებული ვაჟი მეფის ერთადერთ მემკვიდრე ქალს ევედრება, მისწეროს წერილი „თუნდაც მელანი ნაღველით ნაკეთები იყოს“.
საკვანძო სიტყვები:რუსთველი, შექსპირი, „ ვეფხისტყაოსანი“, „ციმბელინი“. კატეგორია: ქართული ლიტერატურა ინგლისურ თარგმანებში ავტორები: ელგუჯა ხინთიბიძე მარჯორი უორდროპი და გურია
საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ინგლისელი ქალბატონია მარჯორი უორდროპი (1869-1909), რომელმაც ინგლისურად თარგმნა ქართული ეპიკური პოემა ვეფხისტყაოსანი. მიუხედავად იმისა, რომ მარჯორისა და მისი ძმის, ინგლისელი დიპლომატის სერ ოლივერ უორდროპის ძეგლი თბილისში საქართველოს პარლამენტის შენობასთან დგას, ინგლისში მის შესახებ ცოტას თუ სმენია. ეს სტატია აღწერს მის ვიზიტს 1895 წელს დასავლეთ საქართველოს ერთ-ერთ რეგიონში - გურიაში. სტატიაში განხილულია მარჯორი უორდროპის პირველი მოგზაურობა გურიაში 1894-1895 წლებში, გამოყენებულია მასალები ბოდლეს ბიბლიოთეკაში დაცული უორდროპების არქივიდან. მარჯორი უორდროპი თავისი სიცოცხლის განმავლობაში ორჯერ ეწვია საქართველოს. მისი პირველი ვიზიტი იყო 1894-95 წლებში. მოგზაურობა ინგლისიდან დედასთან ერთად დაიწყო ჯერ მატარებლით, მერე გემით და 1894 წლის დეკემბერში ბათუმში ჩამოვიდა. მისი ძმა ოლივერი ამ დროისათვის უკვე საქართველოში იყო.
საკვანძო სიტყვები:მარჯორი უორდროპი, გურია, ოზურგეთი კატეგორია: ქართველოლოგიური ქრონიკა ავტორები: ანტონი სტობარტი არნოლდ ლ. ზისერმანის წიგნი „ოცდახუთი წელი კავკასიაში - 1842-1867“
ინგლისელი მკითხველი, რომელსაც რუსებისა და მუსულმანების 1820-1860 წლების ომების დროს კავკასიასა და საქართველოში მიმდინარე მოვლენები აინტერესებს, საკითხზე არსებულ ინფორმაციას უთუოდ არასაკმარისად მიიჩნევს. ჯონ ბადელმა, მოშე გამმერმა და სამეულმა – ტომას სანდერსიმ, ერნესტ ტუკერმა და გარი ჰამბურგმა (იხილეთ ბიოგრაფია) წარმოადგინეს სამხედრო ოპერაციებთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი ინფორმაცია და ფასეული ამონაწერები მუჰამედ ტაჰირ ალ-ქარახის მუსლიმანური შეხედულებებიდან. რამდენიმე უფროსი ოფიცერი, განსაკუთრებით გენერალი ტორნაუ და საველე მეთაური ვორონცოვი, ასევე ბარიატინსკი, წერდნენ მემუარებს ამ კონფლიქტებზე მაშინ, როცა ტოლსტოის მიერ შექმნილი ორი ცნობილი ნაწარმოები „კაზაკები“ და „ჰაჯი მურატი“ დიდი ოსტატობით წარმოაჩენდა საომარ გარემოს, მის მონაწილეებსა და მოქმედების სცენებს. საბოლოოდ ლესლი ბლანჩმა შამილისა და ამ ომის მნიშვნელოვანი მიმოხილვა გააკეთა თავის წიგნში „სამოთხის ხმალი“. თუმცა ის, რაც ამ ნაშრომს აშკარად აკლია, არის ომის დროს მცხოვრებ მოქალაქეთა და სამხედრო პირთა ინგლისურად თარგმნილი ხანგრძლივი პერიოდის მომცველი მემუარები. ამგვარად, არსებობს დიდი იმედი იმისა, რომ არნოლდ ლ. ზისერმანის ინგლისური თარგმანები რუსულენოვანი წიგნისა „ოცდახუთი წელი კავკასიაში – 1842-1867“ უთუოდ წინგადადგმული ნაბიჯია.
საკვანძო სიტყვები:ზისერმანი, კავკასიის ისტორია, კატეგორია: ქართველოლოგიური ქრონიკა ავტორები: პიტერ სკინერი ელგუჯა ხინთიბიძის მონოგრაფიის შესახებ (“Medieval Georgian Romance The Man in a Panther-Skin and Shakespeare’s Late Plays”, ამსტერდამი, 2018)
2018 წელს ამსტერდამში გამოიცა ელგუჯა ხინთიბიძის ინგლისურენოვანი მონოგრაფია, რომლის რეზიუმე-გამოხმაურება წარმოადგინა ანტონი ანდერსონმა. სწორედ მის რეზიუმეს გთავაზობთ ქართველოლოგის 27-ე ნომერში. ტ. ანდერსონი წერს: პროფესორ ელგუჯა ხინთიბიძის არაჩვეულებრივი კვლევა, პირველ რიგში, ავლენს საოცარ კავშირს ელიზაბეტ დედოფლისდროინდელ თეატრსა და დიდ ქართულ ნაციონალურ, მე-12 საუკუნის ეპიკურ ნაწარმოებს – ვეფხისტყაოსანს შორის. ეყრდნობა რა ყველაზე ზუსტ ტექსტობრივ ანალიზს, ის უტყუარად წარმოაჩენს ისეთ მნიშვნელოვან მსგავსებებს, როგორიცაა გარემო, თემა, სიუჟეტი, მოქმედება და პერსონაჟი - რაც უდავოდ სცდება არქეტიპების უბრალო დამთხვევას და ავლენს ქართული ეპიკის აშკარა ზეგავლენას შექსპირზე, ბომონტსა და ფლეტჩერზე (კერძოდ ციმბელინი, ფილასტერი, მეფე და არამეფე).
საკვანძო სიტყვები:ვეფხისტყაოსანი, ინოვაცია, რუსთაველი კატეგორია: ქართველოლოგიური ქრონიკა ავტორები: ანტონი ანდერსონი
რუსთველის უცნობი ლექსის საიდუმლო
ჟურნალის წინამდებარე ნომერში ვაქვეყნებთ რუსთველისეულად მიჩნეული ერთი უცნობი ლექსის ფრანგულ თარგმანს და ამ ფრანგული დედნიდან შესრულებულ ქართულ თარგმანებს. ფრანგული თარგმანით გამოქვეყნებულმა ამ ლექსმა XX ს-ის ქართულ სამეცნიერო წრეებსა და პრესაში დიდი აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია. 1942 წელს მარსელში გამოიცა არაბულიდან ფრანგულად თარგმნილი ლექსების კრებული, სათაურით – „სიყვარულისა და ომის ისლამური სიმღერები“. მთარგმნელი და გამომცემელი – ფრანც ტუსენი. კრებულში შეტანილია პროზაულად თარგმნილი არაბული, სპარსული, ავღანური, ბელუჯისტანური, ალტაური, თურქული, ეგვიპტური, მაროკოული, ჰოგარული, ჩერქეზული და მათ შორის ქართული ლექსები, ქვესათაურით – Géorgie. ქართული განყოფილება წარმოდგენილია ოთხი ლექსით: თავად ზუმელის ვარდი, შავთელის დაბრკოლება, რუსთველის ვეფხისტყავი და ანონიმის ღამე. ამ ლექსთაგან არც ერთი არაა ცნობილი ქართული წყაროებით, ავტორთაგან ცნობილია რუსთველი და შავთელი, თუმცა მათი სახელები ფრანგულ კრებულში თავისებური ტრანსკრიპციითაა – Chavtali, Roustoual. ცნობა ამ კრებულის შესახებ ქართულ პრესაში გასული საუკუნის 40-იანი წლების ბოლოს გამოქვეყნდა და აზრთა სხვადასხვაობა პუბლიკაციისეული ფაქტების ჭეშმარიტების თაობაზე დღემდე არსებობს.
საკვანძო სიტყვები:რუსთაველი, ვეფხისტყაოსანი, ტუსენი, ვეფხის ტყავი კატეგორია: ქართული ლიტერატურა ინგლისურ თარგმანებში ავტორები: ელგუჯა ხინთიბიძე |
კატეგორიები ჟურნალის არქივი
|